Ορίζοντας Ευρώπη – HORIZON EUROPE

Ορίζοντας Ευρώπη – HORIZON EUROPE

Η πρόταση της Ε. Επιτροπής για το επόμενο Πρόγραμμα – Πλαίσιο για την Έρευνα και Καινοτομία (2021-2027)

(Προτεινόμενος προϋπολογισμός 94,1 εκ.€ [1] )

ΣΥΝΤΟΜΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ

Κεντρικός στόχος του Ορίζοντα – Ευρώπη (Ο-Ε) είναι η μεγιστοποίηση του επιστημονικού, οικονομικού και κοινωνικού αντίκτυπου των επενδύσεων της Ένωσης στην έρευνα και την καινοτομία. Προς την κατεύθυνση αυτή θα επιδιωχθεί, μεταξύ άλλων, η προσέλκυση  πρόσθετων επενδύσεων από τη βιομηχανία και τα κράτη μέλη, η εμβάθυνση της σχέσης μεταξύ επιστήμης και κοινωνίας και η μεγιστοποίηση των οφελών από την αλληλεπίδρασή τους μέσω δράσεων που θα διασφαλίζουν τη δέσμευση και τη συμμετοχή των πολιτών και των οργανώσεων τους σε όλα τα στάδια και επίπεδα (χάραξη πολιτικής, υλοποίηση).

Το Πρόγραμμα Ορίζοντας-Ευρώπη (ΟΕ)  θα αποτελείται από  τους  εξής τρείς πυλώνες:

1. Ανοικτή επιστήμη
2. Παγκόσμιες προκλήσεις και ανταγωνιστικότητα της βιομηχανίας
3. Ανοικτή καινοτομία

Οι τρείς πυλώνες θα συνδέονται μεταξύ τους και θα συμπληρώνονται από ένα 4^ο, οριζόντιο τμήμα για την ενίσχυση του Ευρωπαϊκού Χώρου Έρευνας.

 

Η προτεινόμενη αρχιτεκτονική του προγράμματος και η κατανομή του προϋπολογισμού παρουσιάζονται στον πίνακα που ακολουθεί:

 

	Προτεινόμενος Προϋπολογισμός                      (δισ. €)	Ποσοστό στο σύνολο του προγράμματος
Πυλώνας 1: Ανοικτή Επιστήμη – Open Science	25,80	27,42%
European Research Council (ERC)	16,60	17,64%
Marie Sklodowska Curie Actions (MSCA)	6,80	7,23%
Ερευνητικές Υποδομές	2,40	2,55%
Πυλώνας 2: Παγκόσμιες προκλήσεις και ανταγωνιστικότητα της βιομηχανίας – GlobalChallenges & Industrial Competitiveness	52,70	56,00%
Υγεία – Health	7,70	8,18%
Ασφαλής και χωρίς αποκλεισμούς κοινωνία – Inclusive & Secure Society	2,80	2,98%
Ψηφιακές τεχνολογίες και βιομηχανία – Digital & industry	15,00	15,94%
Κλίμα, ενέργεια, κινητικότητα (μεταφορές) – Climate, Energy & Mobility	15,00	15,94%
Τρόφιμα και φυσικοί πόροι – Food & Natural Resources	10,00	10,63%
Μη πυρηνικές άμεσες δράσεις Κοινού Κέντρου Ερευνών (Joint Research Centre-JRC)	2,20	2,34%
Πυλώνας 3: Ανοικτή Καινοτομία – OpenInnovation	13,50	14,35%
Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Καινοτομίας (ΕΣΚ) – European Innovation Council (EIC)	10,00	10,63%
Ευρωπαϊκά οικοσυστήματα καινοτομίας  – European Innovation Ecosystems	0,50	0,53%
Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο Καινοτομίας και Τεχνολογίας – European Institute of Innovation & Technology (EIT)	3,00	3,19%
Ενίσχυση Ευρωπαϊκού Χώρου Έρευνας – Strengthening the European Research Area	2,10	2,23%
Διάδοση αριστείας – Sharing Excellence	1,70	1,81%
Μεταρρύθμιση/βελτίωση ευρωπαϊκού συστήματος Ε&Κ – Reforming and Enhancing the European R&I System	0,40	0,43%
ΣΥΝΟΛΟ	94,10	100%

 

Ανά πυλώνα σημειώνονται τα εξής:

 

Α) Πυλώνας Ι: Ανοικτή Επιστήμη – Open Science (25,8 δισ. €)

Ο πυλώνας αυτός δεν παρουσιάζει αξιοσημείωτες αλλαγές σε σχέση με τον Ορίζοντα 2020 με εξαίρεση τις δράσεις των Μελλοντικών και Αναδυόμενων Τεχνολογιών / Future and Emerging Technologies (FET) που μεταφέρονται στον 2^ο πυλώνα (οι FET Flagships  συνδέονται με τις αποστολές – missions) και στον 3^ο πυλώνα (FET Open, FET Proactive, FET Innovation Launchpad, υπό άλλη ονομασία και με επικέντρωση στη ρηξικέλευθη (breakthrough και ανατρεπτική/disruptive καινοτομία που δημιουργεί αγορές).

Ο Πυλώνας Ι δεν περιλαμβάνει θεματικές προτεραιότητες. Η προσέγγιση όπως και στον Ορίζοντα 2020 είναι bottom up. Ο πυλώνας αυτός θεωρείται ότι καλύπτει κυρίως  βασική έρευνα, και περιλαμβάνει  τις εξής δράσεις:

• Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Έρευνας (ERC)- (16,6 δισ. €)
• Δράσεις (υποτροφίες) Marie Sklodowska-Curie -(6,8 δισ. €)
• Υποδομές έρευνας (υποδομές ESFRI, πρόσβαση κλπ) -(2,4 δισ. €)

 

Β) Πυλώνας ΙΙ: Παγκόσμιες προκλήσεις και βιομηχανική Ανταγωνιστικότητα: (52,7 δισ. €)

Ο Πυλώνας ΙΙ θα υποστηρίζει Ε&Κ που συνδέεται με τις κοινωνικές προκλήσεις και τις βιομηχανικές τεχνολογίες και θα αποτελεί τη βάση για την υλοποίηση των αποστολών (missions).

Παράλληλα θα υποστηρίζει την επιστημονική τεκμηρίωση και τεχνική υποστήριξη των πολιτικών, μεταξύ άλλων, μέσω των δραστηριοτήτων του Κοινού Κέντρου Ερευνών (ΚΚΕρ).

Ο  Πυλώνας ΙΙ είναι ο μόνος πυλώνας στον οποίο καθορίζονται προτεραιότητες (top down approach).

To νέο στοιχείο είναι ότι οι προτεραιότητες δεν είναι πλέον θεματικές, αλλά πολυτομεακές, πολυεπιστημονικές και ονομάζονται «Clusters». Σε κάθε «Cluster» ορίζονται επιμέρους περιοχές παρέμβασης, ενώ ορισμένα θέματα περιλαμβάνονται σε περισσότερα «Clusters» (cross-cutting issues/οριζόντια θέματα). Χαρακτηριστικά παραδείγματα αποτελούν το διάστημα, οι ανθρωπιστικές και κοινωνικές επιστήμες, η θαλάσσια έρευνα και η κυβερνοασφάλεια. Έμφαση θα προσδίδεται σε τομείς που καθοδηγούν τον μετασχηματισμό της οικονομίας και της κοινωνίας και στις επενδύσεις σε βασικές τεχνολογίες γενικής εφαρμογής του μέλλοντος.

Τα προτεινόμενα clusters είναι τα εξής:

1. Υγεία   (7,7 δισ. €)
2. Ασφαλείς και χωρίς αποκλεισμούς κοινωνίες (2,8 δισ. €)
3. Ψηφιακές Τεχνολογίες & Βιομηχανία  (15,0 δισ. €)
4. Κλίμα, Ενέργεια και Κινητικότητα  (15,5 δισ. €)
5. Τρόφιμα και Φυσικοί πόροι (10,0 δισ. €)

Από την πρώτη ανάγνωση του Ορίζοντα – Ευρώπη, η ΓΓΕΤ θεωρεί ότι σε γενικές γραμμές οι εθνικές προτεραιότητες, και οι τομείς που οι ελληνικοί φορείς έχουν καλή συμμετοχή, καλύπτονται ικανοποιητικά στην πρόταση της Ε. Επιτροπής.

Σε κάθε περίπτωση οι θέσεις μας θα οριστικοποιηθούν μετά την ολοκλήρωση της παρούσας διαβούλευσης και τη μελέτη των σχολίων και των προτάσεων που θα υποβληθούν από τους εθνικούς εκπροσώπους, Έλληνες εμπειρογνώμονες και την ευρύτερη ερευνητική, ακαδημαϊκή και επιχειρηματική κοινότητα.

 

Μέσα Εφαρμογής του πυλώνα ΙΙ:

Ο Πυλώνας ΙΙ αναμένεται να υλοποιηθεί κυρίως μέσω συνεργατικών έργων  (RIAs, ΙΑs)[2] ανοικτών σε όλους τους φορείς των Κ-Μ σε ανταγωνιστική βάση, ευρωπαϊκών συμπράξεων Ε&Κ (European R&I Partnerships) και αποστολών (missions).

Σημειώνεται ότι με βάση τα έως σήμερα στοιχεία τα ανοικτά συνεργατικά έργα φαίνεται να ευνοούν την ελληνική συμμετοχή συγκριτικά με άλλα μέσα εφαρμογής[3] και κατά συνέπεια υποστηρίζονται κατά προτεραιότητα από τη ΓΓΕΤ στις σχετικές διαβουλεύσεις.

Από τον Πυλώνα ΙΙ θα χρηματοδοτηθούν επίσης με 2,2 δις.€ οι δράσεις του Κοινού Κέντρου Ερευνών –ΚΚΕρ (Joint Research Centre –JRC).

 

• Συμπράξεις

Σύμφωνα με την πρόταση της Ε. Επιτροπής το υπάρχον πολύπλοκο και κατακερματισμένο τοπίο των συμπράξεων θα εξορθολογισθεί και θα ενισχυθεί η εναρμόνισή τους με τους ειδικούς στόχους του Ορίζοντα Ευρώπη. Οι τομείς των συμπράξεων, περιλαμβανομένης της πιθανής συνέχισης όσων ήδη χρηματοδοτούνται από τον Ορίζοντα 2020, θα καθορίζονται στο πλαίσιο διαδικασίας στρατηγικού σχεδιασμού.

Προβλέπεται επίσης σαφής δέσμη κριτηρίων για το σύνολο του κύκλου ζωής τους[4], καθώς και έμφαση στη μόχλευση πρόσθετων ιδιωτικών και δημόσιων επενδύσεων και στη σύνδεση με πρωτοβουλίες σε εθνικό επίπεδο.

Θεωρούμε ότι η νέα προσέγγιση και τα προτεινόμενα κριτήρια επιλογής, όπως παρουσιάζονται συνοπτικά παρακάτω, είναι προς τη σωστή κατεύθυνση.

 

Ειδικότερα σημειώνονται τα εξής:

Θα υπάρχουν 3 μόνο τύποι συμπράξεων:

(α) Κοινού-προγραμματισμού (Co-programmed)

Θα υλοποιούνται στη βάση μνημονίων κατανόησης/Memorandum of Understanding (MoU) ή προγραμματικών συμφωνιών[5] που θα αποσκοπούν στον από κοινού σχεδιασμό και συντονισμό των προτεραιοτήτων Ε&Κ στον οικείο τομέα.

(β) Συγχρηματοδοτούμενες (co-funded)

Θα βασίζονται στη δέσμευση των μερών (δημόσιος τομέας, βιομηχανία κλπ) για την από κοινού υλοποίηση δέσμης δράσεων με την καταβολή των αντίστοιχων συνεισφορών (οικονομικών και σε είδος)

(γ) Θεσμοθετημένες συμπράξεις βάσει των άρθρων 185[6] ή 187[7] ΣΛΕΕ, και του κανονισμού του ΕΙΤ για τις Κοινότητες Γνώσης και Καινοτομίας. Για τις συμπράξεις αυτές προβλέπεται, μεταξύ άλλων, ότι τμήμα της συνεισφοράς θα καταβάλλεται υποχρεωτικά σε χρήμα.

Ο όρος αυτός, ο οποίος μας βρίσκει σύμφωνους, επηρεάζει ουσιαστικά τη συμμετοχή της βιομηχανίας, καθώς από τη μέχρι σήμερα εφαρμογή του Ορίζοντα 2020 διαφαίνεται ότι υπάρχουν σημαντικές δυσκολίες στην τήρηση των σχετικών δεσμεύσεων.

 

• Αποστολές (missions)

Στο πλαίσιο του στόχου για τη μεγιστοποίηση του αντίκτυπου των δημόσιων επενδύσεων για την έρευνα και την καινοτομία, στον πυλώνα αυτό εντάσσεται επίσης η υλοποίηση αποστολών (missions).

Σύμφωνα με την πρόταση της Ε. Επιτροπής, θα προσδιοριστεί, μέσω διαδικασίας Στρατηγικού Σχεδιασμού^[8], περιορισμένος αριθμός αποστολών^[9], με συγκεκριμένους, φιλόδοξους αλλά χρονικά προσδιορισμένους και εφικτούς στόχους (π.χ. για τον καρκίνο, για θάλασσες και ωκεανούς χωρίς πλαστικά κ.ά.).

Οι αποστολές θα λειτουργούν ως πλαίσιο (ομπρέλα), συνδυάζοντας πόρους από περισσότερες ομάδες (clusters) ή/και άλλα τμήματα του προγράμματος. Θα αναπτύσσουν επίσης συνέργειες με εθνικές πρωτοβουλίες. Ο μέγιστος προβλεπόμενος προϋπολογισμός ανά αποστολή αναμένεται να φτάνει τα 600 εκ. €.

Η διάρκεια χρηματοδότησής τους από το Π.Π. δεν θα υπερβαίνει τα 10 έτη και θα υπόκειται σε  τακτική επανεξέταση (μέσω των προγραμμάτων εργασίας).

Στο πρόγραμμα εργασίας θα καθοριστούν τα κριτήρια αξιολόγησης και επιλογής και η διαδικασία παρακολούθησης στη βάση χαρτοφυλακίου έργων (portfolio approach) ώστε να αξιολογείται η αριστεία και ο αντίκτυπος με ολοκληρωμένο τρόπο.

Σημειώνεται ότι οι Εμβληματικές Πρωτοβουλίες στις μελλοντικές και αναδυόμενες τεχνολογίες (FET Flagships)[10] δεν προβλέπεται να συνεχιστούν υπό τη σημερινή μορφή τους. Ανάλογα με τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά τους μπορεί κατά περίπτωση να μετασχηματιστούν σε αποστολές ή σε συμπράξεις ή να συνεχιστούν ως τυπικά συνεργατικά έργα. Σύμφωνα με την πρόταση της Ε. Επιτροπής, οι FET Flagships του Ορίζοντα 2020 έχουν παρόμοια χαρακτηριστικά με την έννοια της αποστολής. Γι’ αυτό, τυχόν νέες FET Flagships στο πλαίσιο του Ορίζοντα Ευρώπη θα σχεδιαστούν ως αποστολές και η υλοποίησή τους θα υπάγεται στις ίδιες ρυθμίσεις.

 

Στόχοι αποστολών

Μέσω των αποστολών επιδιώκεται κυρίως η συγκέντρωση επενδύσεων σε τομείς στρατηγικής σημασίας  και η λειτουργία τους ως καταλυτών για τον μετασχηματισμό της επιστήμης, της τεχνολογίας, της οικονομίας και της κοινωνίας προς την επιθυμητή κατεύθυνση/στόχο.

Ειδικότερα αναμένεται ότι η προσανατολισμός δημόσιων πόρων προς την επίτευξη συγκεκριμένου στόχου (directionality), η συμμετοχή των χρηστών και της κοινωνίας των πολιτών στον σχεδιασμό και στην υλοποίηση τους και ο συνδυασμός διαφορετικών εργαλείων (από έργα Ε&Κ έως δημόσιες συμβάσεις καινοτομίας) θα συνεισφέρει:

• στην κινητοποίηση πρόσθετων ιδιωτικών επενδύσεων (λόγω μείωσης του ρίσκου),
• στην ενεργοποίηση της ζήτησης και στη διευκόλυνση της υιοθέτησης από την κοινωνία των λύσεων που θα αναπτυχθούν^[11].

 

Διαφαίνεται ότι θα υπάρχουν δύο βασικοί τύποι αποστολών ή κάποιος συνδυασμός τους:

• accelerator missions, με κύριο στόχο την επιτάχυνσης της υιοθέτησης μιας λύσης (πχ. επιτάχυνση εμπορικής αξιοποίησης της νέας γενιάς μπαταριών – post Li-ion)
• transformative missions, με κύριο στόχο τον μετασχηματισμό ενός ευρύτερου κοινωνικο-βιομηχανικού συστήματος (π.χ. του συστήματος μεταφορών στις πόλεις) σε συνέργεια με γενικότερους στόχους πολιτικής της ΕΕ.

 

Μοντέλο εφαρμογής αποστολών

Προβλέπεται η συγκρότηση Συμβουλίου Αποστολής (Mission Board) με γνωμοδοτικό ρόλο και συμμετοχή εκπροσώπων από τα ενδιαφερόμενα μέρη, συμπεριλαμβανομένων των τελικών χρηστών^[12]. Τα μέλη του (15 περίπου) θα ορίζονται από την E. Επιτροπή μετά από ανοικτή πρόσκληση.

Για την παρακολούθηση της υλοποίησής του χαρτοφυλακίου των έργων η Ε. Επιτροπή δύναται επίσης να διορίζει ως Διαχειριστή Αποστολής (Mission Manager).

Τέλος, αναφέρεται ότι οι αποστολές μπορεί να επωφελούνται και από δράσεις που υλοποιούνται σε άλλα τμήματα του προγράμματος.

 

Γ) Πυλώνας ΙΙΙ: Ανοικτή Καινοτομία

Ο Πυλώνας ΙΙΙ, συνολικού προϋπολογισμού 13,5 δισ. € περιλαμβάνει 3 κατηγορίες δραστηριοτήτων:

α) Ευρωπαϊκό Συμβούλιο καινοτομίας (ΕΣΚ) – 10,5 δισ.€

β) Ενίσχυση των ευρωπαϊκών οικοσυστημάτων καινοτομίας – 500.000€

γ) Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο Τεχνολογίας και Καινοτομίας (European Institute of Innovation and Technology – EIT) – 3 δισ.€[13].

 

Οι δράσεις του Πυλώνα ΙΙΙ αποσκοπούν στην παροχή ολοκληρωμένης υποστήριξης[14] στην καινοτομία με έμφαση στις ανατρεπτικές ή ρηξικέλευθες τεχνολογίες/καινοτομίες, υψηλού ρίσκου που δημιουργούν αγορές (disruptive or breakthrough market creating innovations)[15].

 

Ειδικότερα σημειώνονται τα εξής:

α) Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο καινοτομίας (ΕΣΚ) θα έχει ως κύριο στόχο τον εντοπισμό και ανάπτυξη ρηξικέλευθων ή ανατρεπτικών καινοτομιών που δημιουργούν νέες αγορές και την υποστήριξη της ταχείας μεγέθυνσης των αντιστοίχων επιχειρήσεων από το στάδιο της πρώιμης τεχνολογικής ανάπτυξης έως την αρχική διείσδυση στην αγορά (πριν από τη μαζική εμπορική διάθεση).

Η προσέγγιση που θα υιοθετηθεί θα είναι bottom-up αλλά θα υπάρχει παράλληλα δυνατότητα για στοχευμένη στήριξη αναδυόμενων τεχνολογιών με δυνητικά στρατηγική σημασία, ιδίως σε τομείς υπερπροηγμένης τεχνολογίας (deep-tech), όπως η τεχνητή νοημοσύνη, οι κβαντικές τεχνολογίες, η γονιδιωματική, η ρομποτική και οι πηγές καθαρής ενέργειας. Στο πλαίσιο αυτό θα ενθαρρύνονται γενικά καινοτομίες που αναπτύσσονται στο σημείο διασταύρωσης διαφορετικών τεχνολογιών, βιομηχανικών κλάδων και επιστημονικών τομέων (π.χ. συνδυασμός υλικού και ψηφιακού στοιχείου).

 

Το ΕΣΚ θα περιλαμβάνει δύο συμπληρωματικά μέσα:

i) Το μέσο «Pathfinder» (προηγμένη έρευνα, αρχικά στάδια ανάπτυξης της τεχνολογίας)

Θα παρέχει επιχορηγήσεις από το πρώιμο τεχνολογικό στάδιο έως το αρχικό εμπορικό στάδιο (πρώιμη επίδειξη, ανάπτυξη επιχειρηματικού σεναρίου και στρατηγικής).

Η στήριξη θα παρέχεται σε μεμονωμένους δικαιούχους (με εξαίρεση τις μεγάλες επιχειρήσεις) και κοινοπραξίες (ιδιώτες, ερευνητικοί οργανισμοί, εταιρείες, ιδίως  νεοφυείς επιχειρήσεις και ΜμΕ).

ii) Το μέσο «Accelerator» (καινοτομία και αρχική διείσδυση στην αγορά έως το στάδιο πριν από τη μαζική εμπορική διάθεση)

Αποσκοπεί στην κάλυψη του κενού χρηματοδότησης[16] που αντιμετωπίζουν επιχειρήσεις υψηλού ρίσκου (από πλευράς τεχνολογίας ή αγοράς) στα τελικά στάδια ανάπτυξης λόγω μη ικανοποίησης των κριτηρίων δανεισμού από τις τράπεζες.

Η στήριξη θα παρέχεται σε μεμονωμένους δικαιούχους (κυρίως νεοφυείς επιχειρήσεις, ΜμΕ και εταιρείες μεσαίας κεφαλαιοποίησης) και θα λαμβάνει τη μορφή μεικτών χρηματοδοτήσεων: επιχορήγηση ή επιστρεπτέα προκαταβολή[17] για τις δραστηριότητες καινοτομίας και στήριξη για επενδύσεις σε ίδια κεφάλαια ή άλλες επιστρεπτέες μορφές για τα επόμενα στάδια.

Eπίσης προβλέπεται σύνδεση με αντίστοιχα εθνικά προγράμματα.

 

β)  Ενίσχυση των ευρωπαϊκών οικοσυστημάτων καινοτομίας

Το τμήμα αυτό θα περιλαμβάνει δράσεις βελτίωσης  του γενικού περιβάλλοντος στο οποίο καλλιεργούνται και από το οποίο αναδύονται οι καινοτομίες, κυρίως μέσω  μηχανισμών διαλόγου (EIC Forum) και κοινών προγραμμάτων με τα κράτη μέλη (συνέργειες με διαρθρωτικά ταμεία) και τις συνδεδεμένες με το πρόγραμμα χώρες αλλά και με δίκτυα/πλατφόρμες ευρωπαϊκής εμβέλειας όπως το Enterprise Europe Network και η Startup Europe.

 

γ) Το Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο Καινοτομίας & Τεχνολογίας (EIT)

Το EIT θα συμπληρώνει το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Καινοτομίας με την ενίσχυση των δεσμών μεταξύ των φορέων του οικοσυστήματος καινοτομίας (τρίγωνο της γνώσης) και την ανάπτυξη δεξιοτήτων επιχειρηματικότητας και καινοτομίας στους τομείς προτεραιότητας των αντίστοιχων κοινοτήτων γνώσης και καινοτομίας (Knowledge and Innovation Communities-KICs).

Το ΕΙΤ αναμένεται να συμβάλλει παράλληλα στον επιχειρηματικό μετασχηματισμό των πανεπιστημίων της ΕΕ, ενώ λόγω της εστίασής του στις κοινωνικές προκλήσεις θα αναπτύσσει συνέργειες/συμπληρωματικότητα και με δράσεις του Πυλώνα ΙΙ.

Όλες οι υπάρχουσες KICs (Ψηφιακή, κλιματική αλλαγή, πρώτες ύλες, ενέργεια, κλπ,) θα συνεχιστούν γιατί προβλέπεται ήδη από τον Ορίζοντα 2020 μακροχρόνια στήριξη τους (άνω των 10 ετών). Οι προτάσεις για νέες KICs θα αναφέρονται στο στρατηγικό θεματολόγιο καινοτομίας του EIT που θα εγκριθεί από το Συμβούλιο.

Σημειώνεται ότι στις KICs αρχίζουν πλέον να συμμετέχουν και ελληνικοί φορείς και ότι οι διαδικασίες του ΕΙΤ γίνονται σταδιακά πιο ανοικτές σε νέες συμμετοχές.

 

Δ) Οριζόντιο τμήμα[18]: Ενίσχυση του Ευρωπαϊκού Χώρου Έρευνας (2,8 δισ. €)

Το τμήμα αυτό αποτελείται από 2 επιμέρους συνιστώσες:

α) Διάδοση της Αριστείας

Προβλέπεται συνέχιση των δράσεων «widening» του Ορίζοντα 2020 (Teaming^[19], Twinning^[20], ERA Chairs) και του COST με κύριο στόχο τη στήριξη χωρών με χαμηλές επιδόσεις Ε&Κ.

Οι επιλέξιμες χώρες (low performing R&I countries) θα καθοριστούν μέσω ειδικού δείκτη. Επιλέξιμες θα είναι επίσης και οι εξόχως απόκεντρες περιφέρειες (άρθρο 349 της Συνθήκης Λειτουργίας της ΕΕ/ΣΛΕΕ).

β) Μεταρρυθμίσεις των συστημάτων Ε&Κ

Περιλαμβάνει εργαλεία υποστήριξης των μεταρρυθμίσεων σε εθνικό επίπεδο (π.χ. Policy Support Facility^[21]) και δράσεις προώθησης θεμάτων οριζόντιου χαρακτήρα (π.χ. ανοικτή επιστήμη, διεθνής συνεργασία, ενίσχυση ανθρώπινου δυναμικού^[22], σύνδεση με τον Ενιαίο Χώρο Ανώτατης Εκπαίδευσης και το Πρόγραμμα ERASMUS – θεσμικός εκσυγχρονισμός Πανεπιστημίων/ερευνητικών οργανισμών).

Οι δράσεις θα είναι ανοικτές για όλα τα Κ-Μ.